Vliv listopadového povstání na pojetí polského národa: analýza politického myšlení polské emigrace

• Název práce v češtině: Vliv listopadového povstání na pojetí polského národa: analýza politického myšlení polské emigrace
• Název v anglickém jazyce: Impact of the November Uprising on the Concept of the Polish Nation: Analysis of Political Thought of the Great Emigration
• Klíčová slova: mesianismus, liberalismus, socialismus, polská národnost, poddanství, Lelewel, Krępowiecki, Czartoryski
• Klíčová slova anglicky: mesianism, liberalism, socialism, Polish nationality, serfdom, Lelewel, Krępowiecki, Czartoryski
• Akademický rok vypsání: 2012/2013
• Typ práce: bakalářská práce
• Jazyk práce: čeština
• Ústav: Ústav politologie (21-UPOL)
• Vedoucí / školitel: PhDr. Mgr. Jan Květina, Ph.D.
• Řešitel: skrytý - zadáno a potvrzeno stud. odd.
• Datum přihlášení: 30.05.2013
• Datum zadání: 30.05.2013
• Schválení administrátorem: zatím neschvalováno
• Datum potvrzení stud. oddělením: 12.06.2013
• Datum a čas obhajoby: 03.09.2015 09:00
• Datum odevzdání elektronické podoby: 15.07.2015
• Datum proběhlé obhajoby: 03.09.2015
• Odevzdaná/finalizovaná: odevzdaná studentem a finalizovaná
• Oponenti: prof. Mgr. Vratislav Doubek, Ph.D.

Zásady pro vypracování

Cílem této práce je analyzovat vliv, který mělo listopadové povstání na proměnu v chápání polské národnosti. Listopadové povstání v Polském království a v ruských západních guberniích v letech 1830-1831 je v pojetí této práce zásadní událostí, kterou vyvrcholilo proticarské opoziční hnutí 20. let. Jeho vojenská porážka a z ní vyplývající masový exodus Poláků na západ proto odstartoval novou dobu, jejíž hlavní rysy reagovaly jak na cizí prostředí, s nímž se museli emigranti vypořádat, tak na změněné podmínky v samotném Království.
Analýza sleduje proměny pojetí národa v politické rovině, protože ta na rozdíl od roviny filozofické nebo náboženské umožnila vznik konkrétních programů, tedy faktických návodů, jak mají Poláci postupovat dál, o koho se mají opírat a s kým mají spolupracovat. Speciální pozornost je přitom věnována otázce řešení pozice poddaných rolníků, jakožto nejpočetnější třídy polské společnosti, neboť naléhavost řešení této sociální otázky byla jedním z příznačných rysů listopadového povstání.
Kvůli značné náročnosti a rozsahu takto definovaného záměru je omezena šíře zkoumaných politických směrů na tři nejvýznamnější: umírněný demokratismus Joachima Lelewela, radikální demokratismus Tadeusze Krępowieckého a liberální-konzervativismus knížete Adama Jerzy Czartoryského. Důvodem, který tuto redukci umožňuje je především fakt, že tyto směry měly, díky odlišnému chápání národa, které nabídly, největší podporu mezi Poláky. Výběr těchto směrů je také dán snahou udržet metodologickou soudržnost práce – zkoumané směry jsou proto pouze směry, které se vyskytly v emigraci.
Při analýze těchto vybraných politických směrů je věnována pozornost také jejich pojetí národa v době před povstáním. Jen porovnáním chápání národa před a po listopadovém povstání je možné zjistit, jaký vliv mělo povstání na proměny polského pojetí národa.

Seznam odborné literatury

1. Baczko, Bronisław. Poglądy społecznopolityczne i filozoficzne Towarzystwa Demokratycznego Polskiego. Warszawa: Książka i Wiedza, 1955.
2. Baczko, Bronisław. Towarzystwo Demokratyczne Polskie: Dokumenty i pisma / Wyboru dokonał i wstępem zaopatrzył B. Baczko. Warszawa: Książka i Wiedza, 1954.
3. Beresnevičiute-Nosálová, Halina. Joachim Lelewel a František Palacký: „slovanství“ v historickém a politickém diskurzu. In Hojda Zdeněk, Ottlová Marta a Roman Prahl eds. Slavme slavně slávu Slávóv slavných: Slovanství a česká ultura 19. století / Sborník příspěvků z 25. ročníku sympozia k problematice 19. století, Plzeň, 24. – 26. února 2005. Praha: Koniasch Latin Press, 2006. s. 110-122. ISBN 80-86791-31-9.
4. Bielecki, Robert. Zarys rozproszenia Wielkiej Emigracji we Francji 1831-1837. Materiały z archiwów francuskich. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1986. ISBN 83-01-06932-5.
5. Borkowski, Karol. Pamiętnik historyczny o Wyprawie partyzanckiej do Polski w roku 1833. Lipsk: F. A. Brockhaus, 1862.
6. Callier, Edmund. Bogdan Jański. Pierwszy pokutnik jawny i apostoł emigracji polskiej we Francji. Szkic biograficzny. Ustęp z pierwszej dekady dziejów emigracji polskiej 1831-1840. Poznań: E. Callier, 1876.
7. Cieszkowski, August. Prolegomena do Historyozofii / Przełożył z niemieckiego syn autora. Poznań: Jarosław Leitgeber, 1908.
8. Czartoryski, Adam Jerzy. Mowy xięcia Adama Czartoryskiego : od roku 1838-1847. Paryż: w Drukarni i Litografii Maulde i Renou, 1847.
9. Czartoryski, Adam Jerzy. Żywoj J. U. Niemcewicza. Paryż: Biblioteka Polska, 1860.
10. Domejko, Ignacy. Pamiętniki Ignacego Domejki (1831-1838) / z autografów wydał Józef Tretiak. Kraków: Akademia Umiejętności, 1908.
11. Handelsman, Marceli. Adam Czartoryski. Tom I. Edice: Rozprawy historyczne. Warszawa: Towarzystwo Naukowe Warszawskie, 1948.
12. Handelsman, Marceli. Francja-Polska 1795-1845. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1926.
13. Heltman, Wiktor. Emigracja polska od 1831 do 1863 : Krótki rys historyczny. Lipsk: E. Ł. Kasprowicz, 1865.
14. Heltman, Wiktor a Jan Nepomucen Janowski. Demokracja Polska: Na emigracji / Przedmową i przypisami opatrzyła Helena Rzadkowska. Warszawa: Książka i Wiedza, 1965.
15. Chmielowski, Piotr. Adam Mickiewicz. Zarys biograficzno-literacki. Warszawa-Kraków: Nakład Gebethnera i Wolffa, 1886.
16. Janowski, Jan Nepomucen. Notatki autobiograficzne 1803-1853 / Przygotował do druku, wstępem i przypisami zaopatrzył Marian Tyrowicz. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1950.
17. Janski, Bogdan. Dziennik 1830-1839 / odczytał z autografu i oprac. Andrzej Jastrzębski. Rzym, Zgromadzenie Zmartwychwstania P. N. J. Chr., cop. 2003.
18. Jeż, Teodor Tomasz. Sylwety emigracyjne / Zygmunt Miłkowski. Lwów: Słowo Polskie, 1904.
19. Kalembka, Sławomir. Czasopiśmiennictwo emigracji popowstaniowych XIX wieku. IN Łojek, Jerzy eds. Prasa polska w latach 1661-1864. Warszawa: Państwowe wydawnictwo naukowe, 1976. s.272-355.
20. Kalembka, Sławomir. Towarzystwo Demokratyczne Polskie w latach 1832-1846. Edycja Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu, Rocznik 71, Zeszyt 3. Toruń: Polska Akademia Nauk, 1966.
21. Kalembka, Sławomir. Wielka Emigracja: Polskie wychodźstwo polityczne w latach 1831-1862. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1971.
22. Kieniewicz, Stefan. Konspiracje galicyjskie 1831-1845. Warszawa: Wiedza i Książka, 1950.
23. Kieniewicz, Stefan. Samotnik brukselski : Opowieść o Joachimie Lelewelu. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1960.
24. Kieniewicz, Stefan. Historia Polski 1795-1864 / pod redakcją Stefana Kieniewicza. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1959.
25. Kozłowski, Eligiusz. Generał Józef Bem. Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej, 1958.
26. Krauze, Bronisław. Historia powszechna. Czasy nowożytne 1640-1870. Wybór textów źródlowych. Część 2. / współredaktorzy Jan Kancewicz, Stanisław Kalabiński, Henryk J. Mościcki. Warszawa: Państw. zakład wyd. szkolnych, 1951.
27. Król, Marcin. Pośrednia droga. Myśl polityczna Adama Czartoryskiego i Hotelu Lambert (1832-1861). IN Znak. Miesięcznik. Rok XXXI, nr 239 (5). Kraków, maj 1974. s. 639-666.
28. La Mennais, Felicité de. Księgi Ludu przez F. Lamenego / z francuzskiego na ojczysty język przełożone Janem Nepomucenem Janowskim. 2. vyd. Londyn, 1858.
29. Łepkowski, Tadeusz. Polska – Narodziny nowoczesnego narodu 1770-1870. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967.
30. Łepkowski, Tadeusz. Piotr Wysocki. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1972.
31. Lewak, Adam. Od związków węglarskich do Młodej Polski: Dzieje emigracji i Legjonu polskiego w Szwajcarji w r. 1833-1834. Warszawa: E. Wende i Spółka, 1920.
32. Lewak, Adam. Straty biblioteki raperswilskiej w zbiorach rękopiśmiennych. In Bańkowicz Piotr. Straty bibliotek i archiwów warszawskich w zakresie rękopiśmiennych źródeł historycznych. Tom III, Biblioteki. Warszawa: Państwowe wydawnictwo naukowe, 1955. s. 102-122.
33. Limanowski, Bolesław. Historia demokracji polskiej w epoce porozbiorowej / Pod redakcją Andrzeja Feliksa Grabskiego. Wstępem poprzedził i przypisami opatrzył Artur Leinwand. Wydanie V oparte na wydaniu II (1922-1923). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1983. ISBN 83-06-00880-4.
34. Limanowski, Bolesław. Szermierze wolności : Emilija Platerówna : Jan Olrych Szaniecki : Józef Zaliwski : Karol Bogumił Stolzman : Wiktor Heltman : Wojciech Darasz : Ludwik Mierosławski : Walery Wróblewski. Kraków: Spółka Nakładowa Książka, 1911.
35. Limanowski, Bolesław. Stanisław Worcell. Życiorys. Warszawa: Wiedza, 1948.
36. Łuczakówna, Helena. Wiktor Heltman. Poznań: Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 1935.
37. Łukaszewicz, Witold. Tadeusz Krępowiecki: żolnierz rewolucjonista. Warszawa: Wyd. Ministerstwa Obrony Narodowej, 1954.
38. Łukaszewicz, Witold. Księża rewolucjoniści na emigracji (1831-1848). Kuźnica, nr 26, 1948, str. 5.
39. Łukaszewicz, Witold. Wpływ masonerii, karbonaryzmu i Józefa Mazziniego na polską myśl rewolucyjną w latach poprzedzających Wiosnę Ludów. IN Katz H., Łukaszewicz W., Missalowa G. Wiosna Ludów w Europie. Część druga: Zagadnienia ideologiczne. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1951.
40. Łukaszewicz, Witold a Władysław Lewandowski. Postępowa publicystyka emigracyjna 1831-1846. Wybór źródeł / opracowali Witold Łukaszewicz i Władysław Lewandowski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1961.
41. Marchlewicz, Krzysztof. Nadzór administracyjny i policyjny nad polskimi emigrantami politycznymi w w Wielkiej Brytanii w latach 1831-1863. In Kwartalnik Historyczny, 2004/2.
42. Mochnacki, Maurycy a Kamil Mochnacki. Listy Maurycego Mochnackiego i brata jego Kamila wyszłych z wojskiem polskiem do Francyi w roku 1831, Pisane z Paryża, Metz i Avignon do rodziców swoich w Galicyi. Poznań: J. K. Żupański, 1863.
43. Mochnacki, Maurycy. Poezja i czyn / wybór pism wybrał, wstępem i przypisami opatrzył Stanisław Pieróg. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1987. ISBN 83-205-3920-x.
44. Mochnacki, Maurycy. Pisma krytyczne i polityczne / Wstęp: Zbiegniew Przychodniak. Wybór i opracowanie: Jacek Kubiak, Elżbieta Nowicka, Zbigniew Przychodniak. 2 sv. Kraków: TAiWPN UNIVERSITAS, 1996. ISBN 83-7052-356-0.
45. Porter, Brian. When nationalism began to hate : imagining modern politics in nineteenth century Poland. New York: Oxford University Press, 2000.
46. Przemski, Leon. Edward Dembowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1953.
47. Řezník, Miloš. Za naši a vaši svobodu : století polských povstání (1794-1864). Vyd. 1. Praha: Argo, 2006. ISBN 80-7203-668-8.
48. Řezník, Miloš. Dějiny Polska v datech. Vyd. 1. Praha: Libri, 2010.
49. Sienkiewicz, Karol. Pisma Karola Sienkiewicza : Prace historyczne i polityczne. Paryż: Karol Królikowski, 1862.
50. Skarbek, Fryderyk. Dzieje Polski : Cześć III, Królestwo Polskie po rewolucyi Listopadowej. Poznań: J. K. Żupański, 1877.
51. Skowronek, Jerzy. Adam Jerzy Czartoryski 1770-1861. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1994. ISBN 83-214-0885-0.
52. Sowiński Adam. Czy istnieje naród polski?: Dyskusja na łamach paryskiego Postępu w 1834 r. In Kwartalnik historyczny, str.85-103.
53. Śreniowski, Stanisław. Uwłaszczenie chłopów w Polsce. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1956.
54. Stasik, Florian. Adam Gurowski 1805-1866. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1977.
55. Stecka, Marja. Pisma polityczne Wielkiej Emigracji: Od początków jej istnienia do Manifestu Towarzystwa Demokratycznego włącznie. Edice Biblioteka Składnicy Nr. 6. Warszawa: Polska Składnica Pomocy Szkolnych, 1917.
56. Szacki, Jerzy. Ojczyzna, naród, rewolucja : Problematyka narodowa w polskiej myśli szlacheckorewoucyjnej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1962.
57. Szpotański, Stanisław. Początki Polskiego Socjalizmu. Warszawa: Bibljoteka Spółczesna, 1907.
58. Tyrowicz, Marian. Towarzystwo Demokratyczne Polskie 1832-1863: Przywódcy i kadry członkowskie. Przewodnik biobibliograficzny. Warszawa: Książka i Wiedza, 1964.
59. Walicki, Andrzej ed. Filozofia i myśl społeczna w latach 1831-1864. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1977.
60. Walicki, Andrzej. Trzy patriotyzmy : Trzy tradycje polskeigo patriotyzmu i ich znaczenie współczesne. Warszawa: Res Publica, 1991. ISBN 83-7046-001-1.
61. Walicki, Andrzej. Naród, nacjonalizm, patriotyzm / wstęp Andrzej Mencwel. Kraków: Universitas, 2009. ISBN 978-83-242-0860-9.