Etika mezi rozumem a zjevením. Analýza morálně-teologického konceptu Augustina Zippeho. (1746/7-1816)
Název práce v češtině: | Etika mezi rozumem a zjevením. Analýza morálně-teologického konceptu Augustina Zippeho. (1746/7-1816) |
---|---|
Název v anglickém jazyce: | Ethics between Reason and Revelation. Analysis of the Augustin Zippe's moral-theological concept. (1746/7-1816) |
Akademický rok vypsání: | 2006/2007 |
Typ práce: | disertační práce |
Jazyk práce: | čeština |
Ústav: | Katedra teologické etiky a spirituální teologie (do 2018) (26-KTE) |
Vedoucí / školitel: | prof. Dr. Albert-Peter Rethmann |
Řešitel: | skrytý![]() |
Datum přihlášení: | 01.11.2006 |
Datum zadání: | 01.11.2006 |
Datum a čas obhajoby: | 29.09.2009 00:00 |
Datum odevzdání elektronické podoby: | 01.06.2009 |
Datum odevzdání tištěné podoby: | 01.06.2009 |
Datum proběhlé obhajoby: | 29.09.2009 |
Oponenti: | doc. PhDr. Libor Ovečka, Dr. |
doc. Jindřich Šrajer, Dr. theol. | |
Zásady pro vypracování |
Předložená práce představuje pokus přiblížit se jedné části morálně-teologické tradice. Ačkoliv její předmět existuje pouze jako část minulosti, nemá jít o čistě historickou práci, nýbrž má být zachována její příslušnost k oboru teologické etiky. Proto musela být vytvořena metoda, kterou by autor rád nazval jako historická sémantika etického. |
Seznam odborné literatury |
Seznam literatury
Historické prameny ADELUNG Johann Christoph: Grammatisch-kritisches Wörterbuch der Hochdeutschen Mundart mit beständiger Vergleichung der übrigen Mundarten, besonders aber der Oberdeutschen, Leipzig, 1793 - 1798, 4. díl (Seb - Z) cit. podle http://mdz.bib-bvb.de/digbib/lexika/adelung/@Generic__CollectionView;cs=default;ts=default;lang= de ANTOINE Paulus Gabriel: Theologia moralis universa Complectens Omnia Morum Praecepta et Principia Decisionis omnium Conscientiae Casuum ad Usum Parochorum et Confessarionrum primum concinnata, dein a R. P. Philippo De Carboneano Novis Tractatibus, perpetuis Notis, et copiosis accessionibus aucta, Venetiis, 1770 BASEDOW Johann Bernhard: Methodischer Unterricht in der Religion und Sittenlehre der Vernunft nach dem in Philalethie angegebenen Plane, Altona: David Iversen, 1764 BUSENBAUM Herman: Medulla Theologiae Moralis, Facili ac Perspicua Methodo resolvens Casus Conscientiae, Ex variis probatisque authoribus concinnata, Pragae: Typis Universitatis Carolo-Ferdinandeae in Collegio Societatis Jesu ad S. Clementem, 1733 COCHEM Martin von: Erklärung der heiligen Meßopfers, Freiburg i. Br.: Kanisius Verl., 1965 FABIANI Ignaz von: Grundzüge der kristlichen Sittenlehre, Wien: Joseph Stahel, 1789 FRITSCH Franz: Einleitung in die Sittenlehre des Christenthums, Prag, 1792 LAUBER Joseph: Kurze Anleitung zur christlichen Sittenlehre oder Moraltheologie, Wien: Sebastian Hartl, 1784-1788 Materialien zur alten und neuen Statistik von Böhmen, IV. Heft, Kaspar Widtmann, Prag - Leipzig 1787 MURATORI Ludewig Anton: Die wahre Andacht des Christen, , Wien, Prag und Triest: Johann Thomas Trattnern, 1762 PŘÍCHOVSKÝ Antonín Petr: Weliký Katechyzmus s Otázkami, a Odpovědmi spolu s Uwedenjm do Poznánj Základů Náboženstwj a s dokazujicými z Pjsma swatého Mjstami k Užjwánj w cýsařských králowských Zemjch, Praha Sskolská kněhtiskárna, 1778 RAUTENSTRAUCH Franz Stephan: Entwurf zur Einrichtung der Generalseminarien in den k. k. Erblanden, Wien: Sonnleithner und Hörling, 1784 SCHANZA Wenzel: De Theologia Morali Positiones, Wien: Christian Friedrich Wappler, 1784 SCHWARZ Idelphons: Anleitung zur Kenntniß derjenigen Bücher, welche den Candidaten der Theologie, den Stadt- und Landpredigern, Vicarien etc. in der catholischen Kirche wesentlich nothwendig und nützlich sind. Nebst einem Vorbericht und einer freyen Charakteristi des berühmten Verfassers von J. B. Schad, sv. 2, Coburg: J. Ch. D. Sinner 1805 Wiener Zeitung, 1816 ZIPPE Augustin: Anleitung in die Sittenlehre der Vernunft und Offenbarung zum Privatunterricht der Jugend, Prag: Felizian Mangoldt und Sohn, 1778 ZIPPE Augustin: Anleitung in die Sittenlehre der Vernunft und Offenbarung zum Privatunterricht der Jugend, Wien: k. u. k. Taubstumminstitut, 1789 ZIPPE Augustin: Anleitung zur Verfassung eines zweckmässigen Entwurfs der Moraltheologie für die öffentlichen theologischen Schulen in den k. k. Staaten, Österreichisches Staatsarchiv Wien, Allgemeines Verwaltungsarchiv, Studienhofkommission 4 Theologia moralis, ad 243 ex. 1788, fol. 31r-42r; příl. ad M. 107, Ref. Cons. aul. A. Zippe in theologicis ZIPPE Augustin: Predigt über die Worte: Der Mensch ist nach dem Ebenbilde Gottes erschaffen. gehalten am 27. des Christmonats im Jahr 1775 in der St. Peters Kirche in der Neustadt Prag, bey der Einführung der zwölf von Ihren Majestät der Kaiserin Königin in dem Verpflegunghauße zu St. Johann dem Taufer fundirten Kinder, Prag: Felician Mangold und Sohn, 1776 ZIPPE Augustin: Rede an dem Tage der Einweihung des im Jahre 1773. den ersten Herbstmonat errichteten Verpfleghauses armer Kinder und Waisen, gehalten den 16ten Hornung im Jahre 1775. bey St. Peter in der Neustadt Prag, in: Sammlung auserlesener Kanzelreden über die vornehmsten Gegenstände in der Kirche, sv. 15, Augsburg: Joseph Wolff, 1776, 119-174 ZIPPE Augustin: Sechs Predigten, Prag, 1782 ZIPPE Augustin: Von der moralischen Bildung angehender Geistlichen in dem Generalseminario in Prag, Prag: Wenzel Piskaczek, 1784 ZSCHOKKE Hermann: Die theologischen Studien und Anstalten der katholischen Kirche in Österreich. Aus Archivalien, 2 Teile, Wien - Leipzig, 1894 Ostatní použitá literatura ANER Karl: Die Theologie der Lessingzeit, Hildesheim: Olms, 1964, 376 s. AUER Alfons: Nach dem Erscheinen der Enzyklika "Humanae vitae". Zehn Thesen über die Findung sittlicher Weisungen, in: Theologische Quartalschrift, 149, 1969, 75-85, 10 s. AUER Alfons: Autonome Moral und christlicher Glaube, Düsseldorf: Patmos Verlag, 19842, ISBN: *3-491-77251-3, 239 s. AUER Alfons: Zur Theologie der Ethik. Das Weltethos im theologischen Diskurs, Freiburg - Wien: Universitätsverlag Freiburg, 1995, ISBN: 3-7278-1010-6, 303 s. BĚLINA Pavel, KAŠE Jiří, KUČERA Jan P.: Velké dějiny zemí Koruny české, sv. X, Praha - Litomyšl: Paseka, 2001, ISBN: 80-7185-384-4, 767 s. BENEDIKT XVI., Spe salvi. O křesťanské naději, Praha: Paulínky 2008, ISBN: 978-80-86949-41-3, 64 s. BENEDIKT XVI. - RATZINGER Joseph, Úvod do křesťanství, Kostelní Vydří: Karmelitánské nakladatelství, 2007, ISBN: 978-80-7195-012-7, 287 s. BÍLÝ Martin (ed.): Česká Kamenice, Česká Lípa: Studio REMA ´93, 2002, ISBN: 80-238-9875-2, 414 s. BLANNING Timothy C. W.: The Enlightenment in Catholic Germany, in: PORTER Roy, TEICH Mikuláš (ed.): The Enlightenment in National Context, Cambridge [aj.]: Cambridge University Press, 1981, 118-126. BÖDEKER Hans Erich: Begriffsgeschichte als Methode, in: BÖDEKER Hans Erich (ed.): Begriffsgeschichte, Diskursgeschichte, Metapherngeschichte, Göttingen: Wallstein Verlag, 2002, 73-121, ISBN: 3-89244-470-6, 48 s. BOUBLÍK Vladimír: Teologická antropologie, Kostelní Vydří: Karmelitánské nakladatelství, 2001, ISBN: 80-7195-059-9, 191 s. CAHA Aleš: Autonomní morálka, Olomouc: Univerzita Palackého, 2004, ISBN: 80-244-0789-2, 21 s. CAHA Aleš: Příkazy přirozeného zákona - Tomáš Akvinský inspirován dílem Ciceronovým, in: Salve, 4 (2005), 25-36 CASSIRER Ernst: Die Philosophie der Aufklärung, Hamburg: Felix Meiner, 1998, ISBN: 3-7873-1362-1, 491 s. CICERO Marcus Tullius: Tuskulské hovory, Praha: Svoboda, 1976, 433 s. CINEK František: K národnímu probuzení moravského dorostu kněžského 1778-1870, Olomouc: Družina literární a umělecká, 1934, 283 s. CORETH Emerich: Co je člověk? Základy filozofické antropologie, Praha: Zvon, 1996, ISBN: 80-7113-098-2, 211 s. ČORNEJOVÁ Ivana (ed.), Dějiny Univerzity Karlovy, sv. II., Praha, 1996, ISBN: 978-80-7184-050-3, 272 s. ČORNEJOVÁ Ivana, KAŠE Jiří, MIKULEC Jiří, VLNAS Vít: Velké dějiny zemí Koruny české, sv.VIII, Praha - Litomyšl: 2008, ISBN: 978-80-7185-947-5, 711 s. DEMMER Klaus: Moraltheologische Methodenlehre, Freiburg i. Br. -Wien: Herder, 1989. ISBN: 3-7278-0612-5, 223 s. DEMMER Klaus: Sittlicher Anspruch und Geschichtlichkeit des Verstehens, in: ROTTER Hans (ed.): Heilsgeschichte und ethische Normen, Freiburg i. Br.: Herder, 1984, 64-98, ISBN: 3-451-02099-8, 36 s. DIEBOLT Joseph: La Théologie morale catholique en Allemagne au temps du philosophisme et de la restauration. 1750-1850, Strasbourg: Roux, 1926, 362 s. DRÁBEK Jan: Moravský generální seminář, Loštice: Společenská knihtiskárna, 1946, 153 s. DRUHÝ VATIKÁNSKÝ KONCIL: Dei verbum, in: Dokumenty II. vatikánského koncilu, Karmelitánské nakladatelství, Kostelní Vydří 2005, 101-124, ISBN: 80-7192-467-9, 23 s. DRUHÝ VATIKÁNSKÝ KONCIL: Gaudium et spes, in: Dokumenty II. vatikánského koncilu, Kostelní Vydří: Karmelitánské nakladatelství, 2005, 173-265, ISBN: 80-7192-467-9, 92 s. DRUHÝ VATIKÁNSKÝ KONCIL, Lumen gentium, in: Dokumenty II. vatikánského koncilu, Kostelní Vydří: Karmelitánské nakladatelství, 2002, 29-100, ISBN: 80-7192-467-9, 71 s. DRUHÝ VATIKÁNSKÝ KONCIL, Optatam totius, in: Dokumenty II. vatikánského koncilu, Kostelní Vydří: Karmelitánské nakladatelství, 2002, 339-359, ISBN: 80-7192-467-9, 20 s. DÜLMEN Richard van: Bezectní lidé, Praha: Dokořán, 2003, ISBN: 80-86569-43-8, 107 s. DÜLMEN Richard van: Historická antropologie, Praha: Dokořán, 2002, ISBN: 80-86569-15-2, 116 s. DÜLMEN Richard van: Kultur und Alltag in der Frühen Neuzeit, München: C.H.Beck, 1999, ISBN: 3-406-45017-2, 343 s. EBELING Gerhard: Zum Verhältnis von Dogmatik und Ethik, in: Zeitschrift für evangelische Ethik (ZEE) 26 (1982), 10-18 ENGFER Hans-Jürgen: Philosophie als Analysis. Studien zur Entwicklung philosophischer Analysiskonzeptionen unter dem Einfluß mathematischer Methodenmodelle im 17. und 18. Jahrhundert, Stuttgart - Bad Cannstatt: Frommann - Holzboog, 1982, ISBN: 3-7728-0697-X, 293 s. FOUCAULT Michel: Dohlížet a trestat. Kniha o zrodu vězení, Praha: Dauphin, 2000, ISBN: 80-86019-96-9, 427 s. FOUCAULT Michel: Hermeneutik des Subjekts - Vorlesung am Coll?ge de France (1981/1982), Frankfurt a. M.: Suhrkamp, 2004, ISBN: 3-518-58388-3, 694 s. FREUDENBERGER Theobald: Sebastian Merkle. Ausgewählte Reden und Aufsätze, Würzburg: Schöningh, 1965; 699 s. FUCHS Josef: Für eine menschliche Moral. Grundfragen der theologischen Ethik, sv. I - Normative Grundlegung, Freiburg i. Br. - Wien: Herder, 1988, ISBN: 3-451-21369-9 , 335 s. GADAMER Hans-Georg: Wahrheit und Methode, in: Hermeneutik I., Tübingen: J.C.B. Mohr (Paul Siebeck), 1990 GADAMER Hans-Georg: Was ist Wahrheit? (1957), in: Gesammelte Werke 2., Tübingen: J.C.B. Mohr (Paul Siebeck), 1993, 44-56 GAMPL Inge: Staat - Kirche - Individuum in der Rechtsgeschichte Österreichs zwischen Reformation und Revolution, Wien - Köln - Graz: Hermann Böhlaus und Nachfolger, 1984, ISBN: 3-205-07006-2, 229 s. GERICKE Wolfgang: Theologie und Kirche im Zeitalter der Aufklärung, Berlin: Evangelische Verlagsanstalt, 1989, ISBN: 3-374-00859-3, 138 s. GLEIXNER Ulrike: Pietismus und Bürgertum. Eine historische Anthropologie der Frömmigkeit, Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 2005, ISBN: 3-525-36841-0, 464 s. GRONDIN Jean: Úvod do hermeneutiky, Praha: OIKOYMENH, 1997, ISBN: 80-86005-43-7, 247 s. GUARDINI Romano: Konec novověku, Praha: Vyšehrad, 1992, ISBN: 80-7021-055-9, 95 s. HAAG, Herbert: Moraltheologie und Bibel, Paderborn: Schöningh 1964, 98 s. HANZAL Josef: F.Š. Rautenstrauch ve světle svých deníků, in: Český časopis historický 93/1995, č. 1, 86-98 HAUBELT Josef: České osvícenství, Praha: Svoboda, 1986, 460 s. HERSCHE Peter: Der Spätjansenismus in Österreich, Wien: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, 1977, ISBN: 3-7001-0167-8, 451 s. HILPERT Konrad, Autonomie, in: STOECKLE Bernhard: Wörterbuch christlicher Ethik, Freiburg i. Br. - Basel - Wien: Herder, 1975, sl. 33, ISBN: 3-451-07533-4. HINSKE Norbert: "Katholische Aufklärung - Aufklärung im katholischen Deutschland?", in: KLUETING Harm (ed.): Katholische Aufklärung - Aufklärung im katholischen Deutschland, Hamburg: Felix Meiner, 1993, 36-39, ISBN: 3-7873-1107-6. HINSKE Norbert: Wolffs Stellung in der deutschen Aufklärung, in: SCHNEIDERS Werner (ed.): Christian Wolff 1679 - 1754, Hamburg: Felix Meiner, 1983, 306-320, ISBN: 3-7873-0571-8. HOLLERWEGER Hans: Die Reform des Gottesdienstes zur Zeit des Josephinismus in Österreich, Regensburg: Pustet, 1976, ISBN: 3-7917-0469-9, 573 s. HOLZKNECHT Georgine: Ursprung und Herkunft der Reformideen Kaiser Josefs II. auf kirchlichem Gebiete, Innsbruck: Wagner, 1914, 108 s. HORKHEIMER Max, ADORNO Theodor W.: Dialektik der Aufklärung, Frankfurt a. M.: S. Fischer, 2003, ISBN: 3-596-50669-7, 292 s. HÖRMANN Karl: Geschichte der Moraltheologie, sv. D. Neuzeit, in: HÖRMANN Karl (ed.): Lexikon der christlichen Moral, Innsbruck - Wien - München: Tyrolia, 1976 IGNÁC z Loyoly: Duchovní cvičení, Praha - Roma: Refugium, 2002, ISBN: 80-86045-85-4, 141 s. JAN PAVEL II.: Veritatis splendor, Praha: Zvon, 1994, ISBN: 80-7113-114-8, 131 s. JAN PAVEL II., Veritatis splendor na http://www.vatican.va/holy_father/john_paul_ii/encyclicals/index_ge.htm JEDIN Hubert: Handbuch der Kirchengeschichte, sv. V., Freiburg i. Br. - Basel - Wien: Herder, 1970, 669 s. KANT Immanuel: Grundlegung zu Metaphysik der Sitten, Hamburg: Felix Meiner, 1999, ISBN: 3-7873-1443-1, 126 s. KAPP Volker: Der Einfluß der französischen Spiritualität auf das deutsche Geistesleben des 18. Jahrhunderts, in: GRÜNDER Karlfried, RENGSTORF Karl Heinrich (ed.): Religionskritik und Religiosität in der deutschen Aufklärung, Heidelberg: Schneider, 1989, 25-42, ISBN: 3-7953-0728-7, 214 s. KITTSTEINER Heinz D.: Die Entstehung des modernen Gewissens, Frankfurt a. M.: Insel, 1991, ISBN: 3-458-16148-1, 543 s. KLUETING Harm: "Der Genius der Zeit hat sie unbrauchbar gemacht." Zum Theoma Katholische Aufklärung - Oder: Aufklärung und Katholizismus im Deutschland des 18. Jahrhunderts. Eine Einleitung, in: KLUETING Harm (ed.): Katholische Aufklärung - Aufklärung im katholischen Deutschland, Hamburg: Felix Meiner, 1993, 1-35, ISBN: 3-7873-1107-6. KLUXEN, Wolfgang: Ethik bei Thomas von Aquin, Mainz: Matthias-Grünewald, 1964, 244 s. KOPECKÝ František: Moraltheologie im aufgeklärten theresianisch-josephinischen Zeitalter, St. Ottilien: EOS, 1990, ISBN: 3-88096-446-7, 395 s. KOSELLECK Reinhart: Hinweise auf die temporalen Strukturen, in: BÖDEKER Hans Erich (ed.): Begriffsgeschichte, Diskursgeschichte, Metapherngeschichte, Göttingen: Wallstein Verlag, 2002, 189-207, ISBN: 3-89244-470-6. KOSELLECK Reinhart: Standortbindung und Zeitlichkeit. Ein Beitrag zur historiographischen Erschließung der geschichtlichen Welt, in: KOSELLECK Reinhart (ed.): Objektivität und Parteilichkeit in der Geschichtswissenschaft, München: dtv, 1977, 176-207. LINDEMANN Andreas, PAULSEN Henning (ed): Die Apostolischen Väter, Tübingen: J.C.B.Mohr, 1992, ISBN: 3-16-145887-7, 574 s. LOCHMAN Jan Milíč: Náboženské myšlení českého obrození. Kořeny a počátky, Praha: Komenského evangelická fakulta bohoslovecká, 1952, 378 s. LOTTES Günther: Neue Ideengeschichte, in: EIBACH Joachim (ed.) Kompass der Geschichtswissenschaft - Ein Handbuch, Göttingen: Vandenhoeck und Ruprecht, 2002, 261-269, ISBN: 3-525-03214-5, 400 s. MAAß Ferdinand: Der Josephinismus. Quellen zu seiner Geschichte in Österreich 1760-1850, Wien-München 1951-1961 MACHOVEC Milan: Josef Dobrovský, Praha: Akropolis, 2004, ISBN: 80-7304-045-X, 255 s. MAIER Hans: Die Katholiken und die Aufklärung, in: KLUETING Harm (ed.): Katholische Aufklärung - Aufklärung im katholischen Deutschland, Hamburg: Felix Meiner, 1993, 40-53, ISBN: 3-7873-1107-6. MARSHALL Laurence Henry: The Challenge of New Testament Ethics, London: Macmillan, 1946, 363 s. MELMUKOVÁ Eva: Patent zvaný toleranční, Praha: Mladá fronta, 1999, ISBN: 80-204-0741-3, 238 s. MENZEL Beda Franz: Abt Franz Stephan Rautenstrauch von Břevnov-Braunau. Herkunft, Umwelt und Wirkunkskreis, Königstein/Taunus: Königsteiner Inst. für Kirchen- und Geistesgeschichte der Sudetenländer, 1969, 284 s. MÖLLER Horst: Vernunft und Kritik. Deutsche Aufklärung im 17. und 18. Jahrhundert, Frankfurt a. M.: Suhrkamp, 1986, ISBN: 3-518-11269-4, 353 s. MÜLLER Gerhard Ludwig: Katholische Dogmatik. Für Studium und Praxis der Theologie, Freiburg - Basel - Wien: Herder, 42001, ISBN: 3-451-23334-7, 879 s. NEŠPOR Zdeněk R.: Výchova kněží a jejich působení na přelomu 18. a 19. století, in: Lidé města 2 (2007), 9-44 NORTON David Fate: Moral Sense, in: Theologische Realenzyklopädie, sv. 23, Berlin - New York: de Gruyter, 1994, 284-291, ISBN: 3-11-013852-2. OUTRAM Dorinda: The Enlightenment, New York: Cambridge University Press, 22005, ISBN: 978-0-521-83776-7, 165 s. OYEN Hendrik van: Ethik des Alten Testaments. Geschichte der Ethik, sv. 2, Gütersloh: Gerd Mohn Verlagshaus, 1967, 207 s. PAVEL VI.: Humanae vitae, Stojanov 21980, 88 s. PIUS IX.: Syllabus, in: Heinrich Denzinger, Enchiridion symbolorum definitionum et declarationum de rebus fidei et morum, Peter Hünermann (ed.), , Freiburg i. Br. - Basel - Rom - Wien: Herder 200139, 2901-2980 PLONGERON Bernard: Zrození republikánského křesťanství, Brno: CDK, 2000, ISBN: 80-85959-62-3, 114 s. PÖHLMANN Horst Georg, STERN Marc: Desatero v životě židů a křesťanů. Dialog ortodoxního rabína a křesťanského teologa, Praha: Vyšehrad, 2006, ISBN: 80-7021-783-9, 197 s. POSPÍŠIL Ctirad Václav: Hermeneutika mystéria, Praha - Kostelní Vydří: Krystal OP - Karmelitánské nakladatelství, 2005, ISBN: 80-7195-001-7 (KNA), 242 s. POTT Martin: Aufklärung und Aberglaube - Die deutsche Frühaufklärung im Spiegel ihrer Aberglaubenskritik, Tübingen: Niemeyer, 1992, ISBN: 3-484-18119-2, 454 s. Pavel PREISS, František Antonín Špork a barokní kultura v Čechách, Paseka, Praha-Litomyšl 2003, ISBN: 80-7185-573-1, 600 s. RAAB Heribert: Die "katholische Ideenrevolution" des 18. Jahrhunderts. Der Einbruch der Geschichte in die Kanonistik und die Auswirkungen in Kirche und Reich bis zum Emser Kongress, in: KLUETING Harm (ed.): Katholische Aufklärung - Aufklärung im katholischen Deutschland, Hamburg: Felix Meiner, 1993, 104-118, ISBN: 3-7873-1107-6. RAD Gerhard von: Die Theologie der geschichtlichen Überlieferungen des alten Israels. Theologie des Alten Testaments, sv. 1, München: Kaiser, 1992, 511 s. REICHARDT Rolf, SCHMITT Eberhard: Handbuch politisch-sozialer Grundbegriffe in Frankreich 1680 - 1820, sv. 1/2, München: Oldenbourg, 1985, ISBN: 3-486-51391-5, 196 s. REINHARD Wolfgang: Lebensformen Europas. Eine historische Kulturanthropologie, München: C.H.Beck, 2004, ISBN: 3-406-51760-9, 718 s. REINHARD Wolfgang: Was ist katholische Konfessionalisierung?, in: Wolfgang Reinhard, Heinz Schilling (ed.): Die katholische Konfessionalisierung , Münster: Aschendorf 1995, 419-452, ISBN: 3-579-01666-0. RÉMOND René: Náboženství a společnost v Evropě, Praha: Nakladatelství Lidové noviny, 2003, ISBN: 80-7106-496-3, 273 s. RIESER Herbert: Der Geist des Josephinismus und sein Fortleben. Der Kampf der Kirche um ihre Freiheit, Wien: Herder, 1963, 127 s. RIST John M.: Stoická filosofie, Praha: OIKOYMENH, 1998, ISBN: 80-86005-73-9, 343 s. RÖD Wolfgang: Novověká filosofie, sv. 1, Praha: OIKOYMENH, 2001, ISBN: 80-7298-039-4, 383 s. RÖD Wolfgang: Novověká filosofie, sv. 2, Praha: OIKOYMENH, 2004, ISBN: 80-7298-109-9, 579 s. ROHLS Jan: Geschichte der Ethik, Tübingen: Mohr Siebeck, 21999, ISBN: 3-16-146706-X, 762 s. RORTY Richard: "Pragmatism, Relativism, and Irrationalism", in: Consequences of Pragmatism: essays: 1972-1980, Minneapolis: Univ. of Minnesota Press, 1982, 160-175. ROTTER Hans, Osoba a etika. K základům morální teologie, Brno: CDK, 1997, ISBN: 80-85959-18-6, 139 s. ROTTER Hans ROTTER: Zwölf Thesen zur heilsgeschichtlichen Begründung der Moral, in: ROTTER Hans (ed.): Heilsgeschichte und ethische Normen, Freiburg - Basel - Wien: Herder, 1984, 99-127, ISBN: 3-451-02099-8. SECKLER Max: Die Aufklärung - eine Herausforderung für das Christentum als Offenbarungsreligion, in: KERN Walter (ed.): Aufklärung und Gottesglaube, Düsseldorf: Patmos, 1981, 51-66, ISBN: 3-491-77306-7. SCHÄFER Philipp: Die Grundlagen der Aufklärung in katholischen Beurteilungen der Aufklärung, in: KLUETING Harm (ed.), Katholische Aufklärung - Augklärung im katholischen Deutschland, Hamburg 1993, 54-66, ISBN: ISBN: 3-7873-1107-6. SCHILLING Heinz: Die Konfessionalisierung von Kirche, Staat und Gesellschaft - Profil, Leistung, Defizite und Perspektiven eines geschichtswissenschaftlichen Paradigmas, in: REINHARD Wolfgang, SCHILLING Heinz (ed.): Die katholische Konfessionalisierung, Münster: Aschendorf, 1995, 1-49, ISBN: 3-579-01666-0. SCHMAL Kerstin: Die Pietas Maria Theresias im Spannungsfeld von Barock und Aufklärung, Frankfurt a. M.: Peter Lang - Europäischer Verlag der Wissenschaften, 2001, ISBN: 3-631-36091-6, 287 s. SCHNEIDERS Werner, Das Zeitalter der Aufklärung, in: SCHNEIDERS Werner (ed.): Lexikon der Aufklärung. Deutschland und Europa, München: C.H.Beck, 1995, 9-23, ISBN: 3-406-39920-7. SCHOCKENHOFF Eberhard: Grundlegung der Ethik. Ein theologischer Entwurf, Freiburg-Basel-Wien: Herder, 2007, ISBN: 978-3-451-28938-5, 584 s. SCHOLDER Klaus: Grundzüge der theologischen Aufklärung in Deutschland, in: LIEBING Heinz, SCHOLDER Klaus (ed.): Geist und Geschichte der Reformation: Festgabe Hanns Rückert, Berlin: de Gruyter, 1966, 460-486. SCHORN-SCHÜTTE Luise: Neue Geistesgeschichte, in: EIBACH Joachim (ed.): Kompass der Geschichtswissenschaft - Ein Handbuch, Göttingen: Vandenhoeck und Ruprecht, 2002, 270-280, ISBN: 3-525-03214-5. SCHRADER Wolfgang H.: Ethik des moral sense, in: PIEPER Annemarie (ed.): Geschichte der neueren Ethik 1, Tübingen - Basel: Francke, 1992, ISBN: 3-7720-1688-X, 322 s. SHAFTESBURY Anthony Ashley Cooper: Complete Works, Selected Letters and Posthumous Writings, Standard Edition, II. Works, Vol. I - II, ALDRIDGE A. Owen, FREIBURG Rudolf, HÖLTGEN Karl Josef (ed.), Stuttgart: frommann - folzbook 1987, ISBN: 3-7728-0743-7. SKOBLÍK Jiří: Přehled křesťanské etiky, Praha: Karolinum, 2004, ISBN: 80-7184-357-1, 319 s. SLAVÍK Bedřich: Od Dobnera k Dobrovskému, Praha: Vyšehrad, 1975, 336 s. SOUSEDÍK Stanislav: Filosofie v českých zemích mezi středověkem a osvícenstvím, Praha: Vyšehrad, 1997, ISBN: 80-7021-145-8, 295 s. SOUŠEK Zdeněk (ed.): Knihy tajemství a moudrosti, sv. 1, Praha: Vyšehrad 1998, ISBN: 80-7021-257-8, 381 s. STELZENBERGER, Johannes: Die Beziehung der frühchristlichen Sittenlehre zur Ethik der Stoa, München: Max Hueber Verl., 1933 STUKE Horst: Aufklärung, in: BRUNNER Otto, CONZE Werner, KOSELLECK Reinhart (ed.): Geschichtliche Grundbegriffe, sv. 1, Stuttgart: Klett-Cotta, 1972, 243-342 TÁBORSKÝ Josef: Reformní katolík Josef Dobrovský, Brno: L. Marek, 2007 TANZELLA-NITTI Giuseppe: Lezioni di Teologia Fondamentale, Roma: Aracne, 2007 TEICH Mikuláš: Bohemia: From Darkness into Light, in: ROY Porter, TEICH Mikuláš (ed.): Teich The Enlightenment in National Context, Cambridge [aj.]: Cambridge University Press, 1981, 141-163 TINKOVÁ Daniela: Hřích, zločin, šílenství v čase odkouzlování světa, Praha: Argo, 2004 TINKOVÁ Daniela, Mezi psem a vlkem. Osvícenské příšeří v české historiografii, in: LORMAN Jaroslav, TINKOVÁ Daniela (ed.): Post tenebras spero lucem. Duchovní tvář českého a moravského osvícenství, Praha: Casablanca, 2008 TOMÁŠ AKVINSKÝ, Theologická summa, I-II, Emilián Soukup OP (ed.), Vydali profesoři bohovědného učiliště řádu dominikánského, Olomouc 1938 TRIDENTSKÝ KONCIL, Dekret o ospravedlnění, in: Heinrich Denzinger, Enchiridion symbolorum definitionum et declarationum de rebus fidei et morum, Peter Hünermann (ed.), Herder, Freiburg i. Br. - Basel - Rom - Wien 200139, 1520-1583 Fritz VALJAVEC, Geschichte der abendländischen Aufklärung, Wien/München 1961 Fritz VALJAVEC, Der Josephinismus, Verlag für Geschichte und Politik, Wien - München 1945 VARCL Ladislav a kol.: Antika a česká kultura, Praha: Academia, 1978 VÖGTLE, Anton: Die Tugend- und Lasterkataloge im Neuen Testament, Münster: Aschendorff, 1936 Hans WALDENFELS, Kontextová fundamentální teologie, Vyšehrad, Praha 2000 Adam WANDRUSZKA, Zur Religiosität Joseph II., in: Peter F. Barton (ed.), Im Zeichen der Toleranz, Institut für protestantische Kirchengeschichte, Wien 1981, ss. 101-108 WANGERMANN Ernst: Aufklärung und staatsbürgerliche Erziehung. Gottfried van Swieten als Reformator des österreichischen Unterrichtswesen 1781-1791, Wien: Böhlau Wien, 1978 WANGERMANN Ernst: Reform Catholicism and Political Radicalism in the Austrian Enlightenment, in The Enlightenment in National Context, ed. Roy Porter, Mikuláš Teich, Cambridge [aj.]: Cambridge University Press, 1981, s. 127-140 WEBER Helmut: Všeobecná morální teologie, Praha: Zvon - Vyšehrad, 1998 WERNER Karl: Geschichte der katholischen Theologie. Seit dem Trienter Concil bis zur Gegenwart, München: Bayerische Akademie der Wissenschaften, 1866 WILLS Jean-Pierre: Handlungen und Bedeutungen: Reflexionen über eine hermeneutische Ethik, Freiburg, Schweiz : Univ.-Verl.; Freiburg [Breisgau] ; Wien : Herder, 2001 WINNER Gerhard: Die Klosteraufhebungen in Niederösterreich und Wien, Wien: Herold, 1967 WINTER Eduard: Augustin Zippe, in: GIERACH Erich (ed.): Sudetendeutsche Lebensbilder, III, Reichenberg: Verlag Gebrüder Stiepel, 1926, 163-166 WINTER Eduard: Bolzano a jeho kruh, Brno: Spolek katolických akademiků Moravan, 1935 WINTER Eduard: Der Josephinismus. Die Geschichte des österreichischen Reformkatholizismus 1740-1848, Berlin: Rütten - Loening, 1962 WITTGENSTEIN Ludwig: Tractatus logico-philosophicus, Praha: OIKOYMENH, 1993 ZINNHOBLER Rudolf: Josephinismus, in: Lexikon der Kirchengeschichte, sv. 1 (A-Ki), Herder Verlag, Freiburg-Basel-Wien 2001, sl. 699-705 Rudolf ZUBER, Osudy moravské církve, díl 1., Praha: Ústřední církevní nakladatelství, 1987 Rudolf ZUBER, Osudy moravské církve, díl 2., Olomouc: Matice cyrilometodějská, 2003 |
Předběžná náplň práce |
Předložená práce představuje pokus přiblížit se jedné části morálně-teologické tradice.
Práce obsahuje pět kapitol (kromě úvodu a závěru). V první kapitole je vyjasňována vhodná metoda, a to z pozic hermeneutické etiky a historické antropologie, resp. historické sémantiky. Reflektována je také role tradice, dějin a dějinnosti v teologické reflexi. Druhá kapitola představuje stav bádání o katolickém osvícenství. Ve stručnosti jsou také představeny ty koncepty dějin idejí, které by mohly přispět k lepšímu pochpení analyzovaných textů: jansenismus, pietismus, neologie, Muratoriho reformní katolicismus aj. Ve třetí kapitole je čtenář seznamován se životem Augustina Zippeho v kontextu jeho díla a současnosti. Tematizována je v této souvislosti také tehdejší univerzitní výuka a systém zavedených generálních seminářů. Čtvrtou kapitolu tvoří vybraná témata (liturgie, tolerance, křesťanské manželství aj.) z morálně-teologických děl Augustina Zippeho, i z děl dalších josefínských morálních teologů (Ignaz von Fabiani, Franz Fritsch, Joseph Lauber a Wenzel Schanza). Hlavním cílem této kapitoly je ukázat metodickou i obsahovou otevřenost konceptu Augustina Zippeho a dalších josefínských morálních teologů. Markantní je, jak dobře byli tito teologové obeznámeni nejen s bilbickými a patristickými texty, nýbrž také s koncepty soudobé přirozenoprávní školy (von Justi, Martini, Sonnenfels) i filosofie (Christian Wolff, filosofové 'moral sense'). Všechny ne-teologické modely Augustin Zippe kriticky prověřuje a integruje do rámce křesťanské teologické reflexe. Pátá kapitola chce blíže naalyzovat jádro morálně-teologické koncepce Zippeho. Za hermeneutický klíč posloužil koncept autonomní morálky v kontextu křesťanské víry, který představil ve druhé polovině 20. století Alfons Auer. Silná antropologická opce Zippeho etiky a její univerzalistický nárok dovolil autorovi zachovat svou základní tezi: "Morálka je nauka o našem určení a o prostředcích, jak ho dosáhnout." (ZIPPE Augustin: Anleitung in die Sitten lehre, op. cit., 1778, 1). Morálkou je zde myšlena jak morálka rozumu, tak morálka zjevení. Zjevení nepřináší podle Zippeho nic materiálně nového. Potvrzuje soudy rozumu a poskytuje motivy ke ctnosti. Má tytéž funkce, které Alfons Auer nazval jako stimulující, kritizující a integrující. Vliv Zippeho mravouky je patrný u autorů pozdějších generací (Johannes Michael Sailer, Johannes Baptist von Hirscher), ačkoliv přímo Zippeho nikde neuvádí. Odkazují však na jeho současníky (von Fabiani, Lauber, Schanza). Pozoruhodná a především ve srovnání s díly tehdejšího pražského arcibiskupa Příchovského patrná je silná sociální dimenze Zippeho etiky. Láska k bližnímu vychází z přirozených sklonů a pudů, vlastních každému člověku. Každý člověk nese ze své přirozenosti spoluodpovědnost za společné blaho i dalších lidí. Zde jsou kladeny základy sociální nauky, které budou zřejmé později (Bolzano, Ketteler, von Löwenstein). |