Richard Wagners „Judentum in der Musik“ und die Geschichte des deutschen Antisemitismus - ADE100174
Anglický název: Richard Wagner´s "Jewishness in Music" and the History of German Antisemitism
Zajišťuje: Ústav germánských studií (21-UGS)
Fakulta: Filozofická fakulta
Platnost: od 2018
Semestr: letní
Body: 0
E-Kredity: 3
Způsob provedení zkoušky: letní s.:
Rozsah, examinace: letní s.:0/2, Z [HT]
Počet míst: neurčen / neurčen (neurčen)
Minimální obsazenost: neomezen
4EU+: ne
Virtuální mobilita / počet míst pro virtuální mobilitu: ne
Kompetence:  
Stav předmětu: nevyučován
Jazyk výuky: němčina
Způsob výuky: prezenční
Způsob výuky: prezenční
Úroveň:  
Poznámka: předmět je možno zapsat mimo plán
povolen pro zápis po webu
Garant: Mgr. Štěpán Zbytovský, Ph.D.
Rozvrh   Nástěnka   
Soubory Komentář Kdo přidal
stáhnout Wagner und Antisemitismus Programm.doc Mgr. Štěpán Zbytovský, Ph.D.
stáhnout 1 Zum Begriff des Antisemitismus.pdf Mgr. Štěpán Zbytovský, Ph.D.
stáhnout 2 Antisemitismus vor Wagner - Marx Zur Judenfrage.pdf Mgr. Štěpán Zbytovský, Ph.D.
stáhnout 4 Wagner Das Judentum in der Musik 1850 1869.pdf Mgr. Štěpán Zbytovský, Ph.D.
Anotace - němčina
Poslední úprava: Mgr. Štěpán Zbytovský, Ph.D. (16.02.2018)
Richard Wagner prägte nicht nur als Komponist die deutsche Kulturgeschichte, sondern auch mit seinem essayistischen Werk. Dieses Seminar bietet einen Überblick der Geschichte des Antisemitismus bis Anfang des 20. Jahrhunderts, ausgehend von dem berühmt-berüchtigten Pamphlet Wagners "Das Judentum in der Musik" (1850 u. 1869) und weiteren Texten Wagners, seiner Zeitgenossen sowie der späteren Wagner-Anhänger und -Kritiker bis in die 1930er Jahre. In den Diskussionen soll folgenden Fragen nachgeganen werden: Was ist moderner Antisemitismus und wie kann er etwa vom Antijudaismus unterschieden werden? War Wagner der erste moderne deutsche Antisemit? Ist sein Antisemitismus eigentlich kein Antisemitismus, oder gehört er essentiell zum Leben und Schaffen des Bayreuther Meisters? Hat Wagner den Weg zum Antisemitismus der Nationalsozialisten gebahnt oder wurde sein Erbe durch Hitler und seine Anhänger missbraucht? Gibt es in ausgewählten musikalischen Werken Wagners ausgesprochen antisemitische Figuren oder Motive? etc.

Neben regelmäßiger aktiver Teilnahme am Seminar bereitet jeder Teilnehmer/jede Teilnehmerin drei Thesenpapiere zur Seminarlektüre, evtl. kann ein Hausarbeit-Thema vereinbart werden.
Literatura - němčina
Poslední úprava: Mgr. Štěpán Zbytovský, Ph.D. (16.02.2018)

Lektüre zum Seminar (steht elektronisch zur Verfügung):

1.         Artikel „Antisemitismus“ in: Historisches Wörterbuch der Philosophie. Hg. von Joachim Ritter, Bd. 1, Sp. 414-416; und aus Geschichtliche Grundbegriffe. Hg. von Otto Brunner, Werner Conze, Reinhart Koselleck, Bd. 1., S. 129-153.

2.        Karl Marx: Zur Judenfrage (1844). In: Karl Marx/ Friedrich Engels - Werke. Bd. 1. Berlin: Dietz, 1976, S. 347–377.

3.        Der Jude im Dorn. In: Kinder- und Haus-Märchen. Große Ausgabe. Bd. 2. Hg. von Jakob und Wilhelm Grimm. Göttingen: Dieterich, 1837, S. 128–134.

4.        Richard Wagner: Das Judentum in der Musik. Leipzig: J. J. Weber, 1869 (32 Seiten)

5.       Ausgewählte Passagen aus Wagners Essays Erkenne dich Selbst, Heldentum und Christentum und seiner Autobiographie Mein Leben (insg. 12 Seiten).

6.      Ausgewählte Libretti-Passagen aus Das Rheingold und Siegfried (25 Seiten).

7.       Ausgewählte Briefe und Zeitungsartikel aus dem Bayreuth-Umkreis der 1920er und 1930er Jahre (18 Seiten)

8.      Dieter Borchmeyer: Richard Wagners Antisemitismus. In: APuZ, Jg. 63 (2013), Nr. 21–23, S. 23–29 und Hanan Bruen: Wagner in Israel: A Conflict among Aesthetic, Historical, and Social Considerations. In: Journal of Aesthetic Education Jg. 27 (1993), H. 1, S. 99–103.

 

Weiterf#uhrende Literatur:

ADORNO, Theodor W. (1994). Versuch über Wagner. In: Ders. Die musikalischen Monographien. Gesammelte Schriften, sv. 13.Frankfurt a. M.: Suhrkamp, s. 7–148.

BERMBACH, Udo (2013). Mythos Wagner. Berlin: Rowohlt.

BORCHMEYER, Dieter – MAAYANI, Ami – VILL, Susanne (eds.) (2000). Richard Wagner und die Juden. Stuttgart: Metzler, 2000.

BORCHMEYER, Dieter (2013). Richard Wagners Antisemitismus. In: APuZ, r. 63, č. 21–23, s. 23–29.

DRÜNER, Ulrich (2008). Judenfiguren bei Richard Wagner. In Judenrollen: Darstellungsformen im europäischen Theater von der Restauration bis zur Zwischenkriegszeit. Ed. H.-P. Bayerdörfer a J. M. Fischer. Tübingen: Niemeyer, s. 143–164.

FISCHER, Jens Malte (2013). Richard Wagner und seine Wirkung. Wien: Zsolnay.

FISCHER, Jens Malte (2000). Richard Wagners ‚Das Judentum in der Musik‘. Eine kritische Dokumentation als Beitrag zur Geschichte des Antisemitismus. Frankfurt a. M., Leipzig: Insel.

FRIEDRICH, Sven (2004). Richard Wagner. Deutung und Wirkung. Würzburg: Königshausen&Neumann, 2004.

FRIEDRICH, Sven (2009). ‚Der Prophet seines Volkes‘. Der Wagner-Mythos um 1900. In: Musik und Mythos – Mythos Musik um 1900. Ed. Laurenz Lütteken. Kassel: Bärenreiter, s. 14-71.

FRIEDRICH, Sven (ed.) (2013). Wagner im Spiegel seiner Zeit. Frankfurt a. M.: S. Fischer.

HAMANN, Brigitte (2002). Winifred Wagner oder Hitlers Bayreuth. München: Piper Verlag.

KATZ, Jakob (1985). Richard Wagner. Vorbote des Antisemitismus. Königstein: Jüdischer Verlag Athenäum.

KÖHLER, Joachim (1997): Wagners Hitler - Der Prophet und sein Vollstrecker. München: Karl Blessing Verlag.

KUČERA, Jan P. (2001). „… je mnoho Hitlera ve Wagnerovi“. Kapitoly z estetické politiky Praha: Institut pro středoevropskou kulturu a politiku.

MÜLLER, Sven Oliver (2013). Richard Wagner und die Deutschen. Eine Geschichte von Hass und Hingabe. München: C. H. Beck.

ROSE, Paul Lawrence (1999). Richard Wagner und der Antisemitismus. Zürich: Pendo.

ROSE, Paul Lawrence (1998). Wagner and the Jews – In his own words. In: NYT, 6. 12. 1998.

SCHOLZ, Dieter David (1993). Richard Wagners Antisemitismus. Würzburg: Königshausen & Neumann.

Sylabus - němčina
Poslední úprava: Mgr. Štěpán Zbytovský, Ph.D. (16.02.2018)

1   19.2.

Organisatorisches

2   26.2.

Exkurs: Zur konfessionellen und politischen Geschichte des Judentums im 19. Jh.

3   5.3.

Zum Begriff des Antisemitismus und seiner Geschichte (dazu Lektüre 1)

4   12.3.

Fällt aus

5   19.3.

Antisemitismus vor Wagner: Romantiker und Sozialisten (dazu Lektüre 2)

6   26.3.

Antisemitismus in der deutschen Volkskultur (dazu Lektüre 3)

7   2.4.

Ostermontag

8   9.4.

Wagners Das Judentum in der Musik (1850) und zeitgenössisches Echo (dazu Lektüre 4)

9   16.4.

Wagners Das Judentum in der Musik (1869) und spätere Essayistik (dazu Lektüre 4, 5)

10  23.4.

Judengestalten in Wagners Musik; Ring der Nibelungen (Videoausschnitte) (dazu Lektüre 6)

11  30.4.

Ring der Nibelungen (Videoausschnitte) (dazu, Lektüre 6)

12  7.5.

Bayreuth, der Wagnerkult und der Erlöserantisemitismus in Deutschland (dazu Lekt. 7)

13  14.5.

Wagner in Deutschland und Israel heute (dazu Lektüre 8)